De namen van de vrouwelijke voorouders zijn als stralen gegroepeerd en vormen gezamenlijk een cirkel. In het Japans heet zo’n cirkel een enso . Het schilderen van een enso wordt gezien als zen beoefening, net als meditatie. Het is de unieke uitdrukking van dit-hier.
ontwerp: Barbara Cooper.
De cirkel kan uitvergroot worden met 2 vingers. Je kunt hem ook downloaden.
Een cirkel heeft allerlei symbolische betekenissen. Zo heeft een cirkel geen begin en geen einde. Dit geldt tevens voor het beoefenen. Je kunt eindeloos met zen beginnen. Ook onze ware natuur, ook wel boeddhanatuur genoemd, is zonder begin of einde. Bij een cirkel is geen sprake van stadia, van verder of minder ver. Het ene punt op de cirkel is niet verder dan het andere punt op de cirkel. Zo is ook de beoefening niet een kwestie van ‘ik ben verder dan de ander’. Het is eindeloos opnieuw beginnen met ‘beginners mind’ zoals Shunryu Suzuki Roshi zei.
Er wordt wel gezegd dat de cirkel het oudste symbool is en eenheid vertegenwoordigt. Een cirkel is vol en tegelijkertijd ook leeg, open. Het verenigt het een en het ander. Niets is uitgesloten. Een cirkel is als het getal 0, het is iets – namelijk het getal nul – maar ook niets.
Een cirkel doet tevens denken aan de heldere volle maan, een beeld dat in de zen traditie vaak wordt gebruikt voor verlichting.